भारतातील प्रसिद्ध बौद्ध मठ
घुम मठ (यिगा चोएलिंग मठ) : पश्चिम बंगाल
घुम मठ (यिगा चोएलिंग मठ), पश्चिम बंगाल: दार्जिलिंगमधील शांत आणि ऐतिहासिक स्थळ
पश्चिम बंगालमधील दार्जिलिंग शहरापासून ८ किलोमीटर अंतरावर घुम गावात घुम मठ (घुम गोम्पा) स्थित आहे. या मठाला ‘यिगा चोएलिंग मठ’ (Yiga Choeling Monastery) असेही म्हणतात. हा मठ दार्जिलिंगमधील सर्वात जुन्या तिबेटी बौद्ध मठांपैकी एक आहे. घुम मठ दार्जिलिंग हिमालयन रेल्वे मार्गावर वसलेला आहे, ज्यामुळे त्याचे सौंदर्य अधिक वाढते.
इतिहास आणि स्थापना:
- घुम मठाची स्थापना १८७५ मध्ये लामा शेरब ग्यात्सो (Lama Sherab Gyatso) यांनी केली.
- हे मठ गेलुग्पा (Gelugpa) परंपरेचे प्रतिनिधित्व करते, जी तिबेटी बौद्ध धर्माची एक प्रमुख शाखा आहे.
- या मठाने अनेक नैसर्गिक आपत्ती आणि युद्धांचा सामना केला आहे, परंतु आजही ते आपल्या मूळ स्वरूपात उभे आहे.
- मठाच्या आवारात अनेक प्राचीन कलाकृती आणि भित्तिचित्रे आहेत, जी तिबेटी बौद्ध संस्कृतीची साक्ष देतात.
वास्तुकला आणि कलाकृती:
- घुम मठाची वास्तुकला तिबेटी शैलीत आहे, ज्यात माती आणि लाकडाचा वापर केला गेला आहे.
- मठातील मुख्य आकर्षण म्हणजे १५ फूट उंचीची मैत्रेय बुद्धाची (Maitreya Buddha) मूर्ती.
- मठात अनेक मंदिरे, प्रार्थना कक्ष, स्तूपा आणि भिक्षूंचे निवासस्थान आहेत.
- मठात प्राचीन थांगका (Thangka), मूर्ती, धार्मिक वस्तू आणि हस्तलिखिते आहेत, जी तिबेटी बौद्ध संस्कृतीची साक्ष देतात.
धार्मिक महत्त्व:
- घुम मठ गेलुग्पा परंपरेचे महत्त्वाचे केंद्र आहे.
- येथे दररोज प्रार्थना आणि धार्मिक विधी होतात.
- मठात अनेक भिक्षू राहतात, जे बौद्ध धर्माचा अभ्यास करतात आणि ध्यान करतात.
- मठात अनेक धार्मिक उत्सव आणि सण साजरे केले जातात, ज्यामुळे येथील वातावरण नेहमीच उत्साही असते.
पर्यटन आणि भेट देण्याची माहिती:
- घुम मठ दार्जिलिंग शहरापासून ८ किलोमीटर अंतरावर आहे.
- बागडोगरा विमानतळ हे जवळचे विमानतळ आहे.
- न्यू जलपाईगुडी रेल्वे स्टेशन हे जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे.
- दार्जिलिंग शहरातून मठात पोहोचणे सोपे आहे.
- मठाला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ म्हणजे उन्हाळा (मे ते सप्टेंबर).
- दार्जिलिंग शहरात निवास आणि भोजनाची सोय उपलब्ध आहे.
- पर्यटकांनी स्थानिक संस्कृतीचा आदर ठेवावा आणि मठाच्या नियमांचे पालन करावे.
आजूबाजूचा परिसर:
- घुम मठातून कांचनजंघा पर्वतरांगेचे विहंगम दृश्य दिसते.
- मठाजवळ अनेक लहान गावे आहेत, जिथे तुम्ही स्थानिक संस्कृतीचा अनुभव घेऊ शकता.
- बतासिया लूप (Batasia Loop) आणि दार्जिलिंग हिमालयन रेल्वे (Darjeeling Himalayan Railway) देखील जवळच आहेत, ज्यांना तुम्ही भेट देऊ शकता.
- टाइगर हिल (Tiger Hill) मठाजवळ आहे, जिथून सूर्योदयाचे सुंदर दृश्य दिसते.
घुम मठाला भेट देणे एक समृद्ध अनुभव:
घुम मठाला भेट देणे म्हणजे दार्जिलिंगमधील शांतता आणि अध्यात्माचा अनुभव घेणे होय. येथील शांत वातावरण, भव्य वास्तुकला आणि धार्मिक महत्त्व पर्यटकांना आकर्षित करते. दार्जिलिंगच्या संस्कृतीचा आणि इतिहासाचा अनुभव घेण्यासाठी घुम मठाला भेट देणे आवश्यक आहे.
अंतर्गत दुवे:
बाह्य दुवे:
