मूर्ती प्रतिष्ठापना गाथा” हे एक स्तोत्र आहे, जे मूर्तीची प्रतिष्ठापना करताना वापरले जाते. ही गाथा पाली भाषेत आहे .

गाथा:

🔸 इदं बुध्दं बिम्बे सब्बेहि देवं, मनुस्सेहि पुजेतुं।
🔸 इमस्मि विहारे पतिठ्ठा पेमी इदं पूयंग्।
🔸 बोध्दी याणं पटि लाभाय सवंतत्ं।

मूर्ती प्रतिष्ठापना गाथा

✅ इदं बुध्दं बिम्बे सब्बेहि देवं, मनुस्सेहि पुजेतुं।
→ हे बुद्धस्वरूपाचे प्रतिक (बिंब) आहे, सर्व देवता आणि मानवांनी याची भक्तीपूर्वक पूजा करावी.

✅ इमस्मि विहारे पतिठ्ठा पेमी इदं पूयंग्।
→ या पवित्र विहारात ही बुद्ध मूर्ती प्रेमपूर्वक प्रतिष्ठापित केली जात आहे. हे एक पूज्य कार्य आहे.

✅ बोध्दी याणं पटि लाभाय सवंतत्ं।
→ ही प्रतिष्ठापना बोधी (ज्ञान आणि जागृती) मार्ग प्राप्त करण्यासाठी आणि सर्व प्राण्यांच्या कल्याणासाठी असो.

मूर्ती प्रतिष्ठापनेचे महत्त्व:

१️ बुद्ध मूर्ती प्रतिष्ठापनेचा हेतू:

• बुद्ध मूर्तीची स्थापना म्हणजे श्रद्धा, भक्ती, आणि आध्यात्मिक उन्नतीचे प्रतीक.
• मूर्ती बुद्धांचे ज्ञान, शांती आणि करुणा दर्शवते.
• प्रतिष्ठापनेच्या माध्यमातून धम्ममार्गाने चालण्याची प्रेरणा मिळते.

२️ विहारात मूर्ती प्रतिष्ठापनेचा महत्त्व:

• विहार म्हणजे धम्माचे केंद्र, जेथे लोक शिक्षण आणि साधनेसाठी एकत्र येतात.
• बुद्ध मूर्तीची प्रतिष्ठापना केल्याने त्या स्थळी सकारात्मक ऊर्जा आणि शांतता निर्माण होते.

३️ पूजेचे पुण्य आणि फल:

• बुद्धांची पूजा केल्याने मन शांतीकडे वळते.
• भक्तीभावाने पूजा केल्याने पुण्यसंचय होतो आणि भविष्यात चांगले परिणाम मिळतात.
• धम्म आणि बोधीसाठी प्रेरणा मिळते.

प्रतिष्ठापनेवेळी करावयाचे विधी:

🔹 भूमीपूजन: प्रतिष्ठापनेपूर्वी त्या जागेचे शुद्धिकरण आणि आशीर्वादासाठी भूमीपूजन केले जाते.
🔹 मंत्र पठण: भिक्षू व भक्तगण ‘परित्राण पाठ’ व प्रतिष्ठापना गाथा म्हणतात.
🔹 धूप-दीप पूजन: धूप, दीप, आणि फुले वाहून मूर्तीची पूजा केली जाते.
🔹 साधना व प्रवचन: प्रतिष्ठापनेच्या निमित्ताने धम्माचे महत्त्व सांगणारे प्रवचन दिले जाते.
🔹 महाप्रसाद: प्रतिष्ठापनेनंतर सर्वांना धम्मदान आणि महाप्रसाद दिला जातो.

निष्कर्ष:

बुद्ध मूर्ती प्रतिष्ठापना ही केवळ धार्मिक विधी नसून, ती श्रद्धा, शांती, आणि धम्माच्या प्रचाराचे प्रतीक आहे. मूर्तीच्या माध्यमातून भक्तांना धम्माची शिकवण आत्मसात करण्याची प्रेरणा मिळते. या विधीने सर्वत्र सुख, शांती, आणि सद्भावना वाढते. 🙏