भारतातील बुद्ध स्तूप
अमरावती स्तूप : अमरावती (आंध्र प्रदेश)
अमरावती स्तूप, अमरावती (आंध्र प्रदेश): प्राचीन बौद्ध कलेचा उत्कृष्ट नमुना
आंध्र प्रदेशातील अमरावती शहरात कृष्णा नदीच्या काठावर अमरावती स्तूप (Amaravati Stupa) स्थित आहे. या स्तूपाला ‘महाचैत्य स्तूप’ (Mahachaitya Stupa) असेही म्हणतात. अमरावती स्तूप प्राचीन बौद्ध कलेचा उत्कृष्ट नमुना मानला जातो आणि दक्षिण भारतातील सर्वात महत्त्वाच्या बौद्ध स्थळांपैकी एक आहे.
इतिहास आणि स्थापना:
- अमरावती स्तूपाची स्थापना तिसऱ्या शतकात सम्राट अशोकाने केली होती, असे मानले जाते.
- कालांतराने, सातवाहन वंशाच्या राजांनी या स्तूपाचा विकास केला.
- हा स्तूप बौद्ध धर्माच्या हीनयान आणि महायान या दोन्ही शाखांचे प्रतिनिधित्व करतो.
- स्तूपाच्या आवारात अनेक प्राचीन अवशेष आहेत, जे बौद्ध धर्माच्या विकासाची साक्ष देतात.
- या स्तूपाच्या उत्खननात भगवान बुद्धांचे अवशेष सापडले होते, जे बौद्ध धर्मातील महत्त्वाचे मानले जातात.
वास्तुकला आणि कलाकृती:
- अमरावती स्तूप प्राचीन भारतीय वास्तुकलेचा उत्कृष्ट नमुना आहे.
- हा स्तूप गोलाकार आकाराचा असून तो चुनखडीच्या दगडांनी बांधलेला आहे.
- स्तूपाच्या आवारात अनेक लहान स्तूपांचे अवशेष आहेत, जे बौद्ध धर्माच्या विविध शाखांचे प्रतिनिधित्व करतात.
- येथे भगवान बुद्धांच्या जीवनातील घटना दर्शवणारी अनेक शिल्पे आणि चित्रे आहेत, जी अमरावती कलेचा उत्कृष्ट नमुना आहेत.
- स्तूपाच्या भोवती ‘वेदिका’ (Vedika) नावाची एक गोलाकार भिंत आहे, ज्यावर सुंदर शिल्पे कोरलेली आहेत.
धार्मिक महत्त्व:
- अमरावती स्तूप बौद्ध धर्मातील महत्त्वाच्या स्थळांपैकी एक आहे.
- हा स्तूप बौद्ध धर्माच्या अनुयायांसाठी एक महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे.
- येथे दरवर्षी अनेक बौद्ध भिक्षू आणि पर्यटक भेट देतात.
पर्यटन आणि भेट देण्याची माहिती:
- अमरावती स्तूप अमरावती शहरात आहे, जे गुंटूर शहरापासून जवळ आहे.
- विजयवाडा विमानतळ हे जवळचे विमानतळ आहे.
- गुंटूर रेल्वे स्टेशन हे जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे.
- अमरावती शहरातून स्तूपात पोहोचणे सोपे आहे.
- स्तूपाला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ म्हणजे ऑक्टोबर ते मार्च.
- अमरावती आणि गुंटूर शहरात निवास आणि भोजनाची सोय उपलब्ध आहे.
- पर्यटकांनी स्थानिक संस्कृतीचा आदर ठेवावा आणि स्तूपाच्या नियमांचे पालन करावे.
आजूबाजूचा परिसर:
- अमरावती स्तूपाच्या आजूबाजूला अनेक प्राचीन बौद्ध अवशेष आहेत.
- अमरावती संग्रहालय येथे अमरावती कलेचा उत्कृष्ट नमुना असलेली अनेक शिल्पे आणि चित्रे आहेत.
- धान्यकटक स्तूप आणि अमरेश्वर मंदिर ही अमरावतीमधील इतर महत्त्वाची स्थळे आहेत.
अमरावती स्तूपाला भेट देणे एक समृद्ध अनुभव:
अमरावती स्तूपाला भेट देणे म्हणजे प्राचीन बौद्ध कलेचा अनुभव घेणे होय. येथील शांत वातावरण, प्राचीन वास्तुकला आणि धार्मिक महत्त्व पर्यटकांना आकर्षित करते. बौद्ध धर्माच्या संस्कृतीचा आणि इतिहासाचा अनुभव घेण्यासाठी अमरावती स्तूपाला भेट देणे आवश्यक आहे.
उपयुक्त दुवे:
- आंध्र प्रदेश पर्यटन:
- अमरावती संग्रहालय:
- अमरावती स्तूप विकिपीडिया:
- गुंटूर जिल्हा माहिती:
मला आशा आहे की ही माहिती उपयुक्त आहे.
