राजगृह महाबोधी विहार: धम्म जतन आणि समाजसेवेचा संकल्प – भांडुप पश्चिम, मुंबई

मुंबईसारख्या गजबजलेल्या शहरात, जिथे जीवनाची धावपळ सतत चालू असते, तिथे शांतता आणि अध्यात्माचा अनुभव घेणे कठीण वाटते. पण, भांडुप पश्चिम येथे ‘राजगृह महाबोधी विहार’ हे एक असे ठिकाण आहे, जिथे तुम्हाला शांतता आणि अध्यात्माची अनुभूती नक्कीच मिळेल. हे विहार केवळ बौद्ध अनुयायांसाठीच नव्हे, तर शांतता आणि समाधानाच्या शोधात असलेल्या प्रत्येकासाठी एक महत्त्वाचे ठिकाण आहे. विशेष म्हणजे, या विहाराचे व्यवस्थापन अभिधम्म एज्युकेशनल अँड सोशल ट्रस्ट द्वारे केले जाते, ज्यामुळे येथे सामाजिक आणि शैक्षणिक उपक्रमांना विशेष महत्त्व आहे.

राजगृह महाविहाराची संकल्पना:

नाहूर (पश्चिम), मुंबई येथे 8000 चौ. फूट भूखंड एम.एम.आर.डी.ए. कडून मिळवून, त्या ठिकाणी बौद्ध संस्कृती जिवंत ठेवण्याचे आदर्श आणि आपले सर्वांचे श्रद्धास्थान असणारे भव्य राजगृह महाविहार आपल्या धम्म बळावरती निर्माण करण्याचा सम्यक संकल्प केला आहे. या संकल्पाला पूर्णत्वास नेण्यासाठी आपल्या धम्म सहकार्याची नितांत गरज आहे.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांची धम्म संकल्पना:

पूज्य बोधिसत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 4 डिसेंबर 1954 रोजी रंगून येथील भाषणात म्हणाले होते की, “पुरेसा पैसा उपलब्ध झाल्यानंतर मी दिल्ली, मुंबई, कलकत्ता, मद्रास या शहरांत बुद्ध विहार निर्माण करून प्रत्येक रविवारी लोकांच्या उपासनेची व्यवस्था करण्याचा माझा मानस आहे.” डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या या शब्दांकडे दुर्लक्ष करणे म्हणजे येणाऱ्या पिढीला धम्म कार्यापासून वंचित ठेवणे आहे.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर बुद्ध विहाराची संकल्पना मांडताना पुढे बोलतात की, बुद्ध विहार भव्य-दिव्य, प्रशस्त आणि सुसज्ज असावे. त्यामध्ये विचार विनिमय (धर्मचर्चा) करण्यासाठी धम्म हॉल, अभ्यासाकरिता लायब्ररी (ग्रंथालय), मुद्रणालय (प्रिंटींग प्रेस) असावे आणि ख्रिस्ती मिशनऱ्याप्रमाणे प्रत्येक घराघरात दरमहा मासिक, साप्ताहिक, हँडबिल पत्रक पोहोचावे. विहारातच पाली भाषेचा अभ्यास आणि संशोधन व्हावे आणि येथून बौद्ध धम्माचा प्रचार आणि प्रसार व्हावा, ही डॉ. बाबासाहेबांची धम्म संकल्पना होती. 

दान पारमितेचे महत्त्व:

हे महाबुद्ध विहार बौद्ध धम्माच्या दृष्टीने आणि एकंदरीत मानव हिताच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण असल्यामुळे सर्वांनी यथाशक्ती अर्थसहाय्य दान करावे. दान पारमितेचे महत्त्व भगवान बुद्धांनी स्पष्ट केले आहे:

न वे कदरिया देवलोक वजन्ति, बाला हवे नप्पसन्ति दानं। धीरोच दानं अनुमोदमानो, तेन सो होती सुखी परत्थ॥

कंजुष देवलोकात (सत्पुरुषाच्या योनीत) जात नाहीत. मूर्ख दानाची स्तुती करत नाहीत. पंडित दानाचे अनुमोदन करून त्या कर्माने परलोकात सुखी होतात.

म्हणूनच, दान पारमितेचे सत्यज्ञान ग्रहण करून, प्रत्येकाने आपल्या जीवनात दान पारमितेचे पालन केले पाहिजे. दान कार्य हे बुद्ध दर्शन आहे, दानकर्म हे धम्म आचरण आहे आणि दान देणे हा बोधिसत्वाचा गुणधर्म आहे.

राजगृह महा बुद्ध विहारातील नियोजित उपक्रम:

• सद्धम्म विपश्यना ध्यान साधना केंद्र
• बोधिसत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ग्रंथालय
• पाली भाषा प्रशिक्षण केंद्र
• बालसंस्कार केंद्र
• श्रामणेर व भिक्खू प्रशिक्षण केंद्र
• विदेशी भिक्खू करिता निवास
• कंप्युटर ट्रेनिंग व मार्गदर्शन
• नालंदा प्रिंटिंग प्रेस ऑफसेट
• बौद्ध वाङ्मय त्रिपिटक साहित्य प्रकाशन
• दरवर्षी अखिल भारतीय बौद्ध धम्म परिषदेचे आयोजन
• धम्म उपासक-उपासिका प्रशिक्षण शिबिर
• महिन्याच्या प्रत्येक पौर्णिमेला अष्टशील उपोसथ व्रत अधिष्ठान व धम्म देसना
• थायलंड देशातील बुद्ध प्रतिमा मिळवून प्रस्थापित करणे.
• धम्म चर्चा, विचार विनिमय करण्यासाठी धम्म हॉल.
• उच्च शिक्षण घेणाऱ्या होतकरू विद्यार्थ्यांकरिता अभ्यासाची व्यवस्था.

या उपक्रमांद्वारे समाजात सेवाभावी, त्यागी, विद्वान, नीतिवान, बुद्धिमान, धर्मवान आणि प्रामाणिक लोक तयार व्हावेत, ही आमची इच्छा आहे.

श्रामणेर व भिक्खू प्रशिक्षण केंद्र:

भारत देशाला धम्ममय बनविण्याकरिता त्यागी, शीलवान, विद्वान, परिपूर्ण विनयशील बौद्ध भिक्खूंची निर्मिती करणे ही काळाची गरज आहे. संस्थेने 10 ते 12 वयोगटातील मुलांना श्रामणेर दीक्षा व शालेय शिक्षण देऊन खरा भिक्खू तयार करणे आणि धम्म अभ्यासाच्या उच्च शिक्षणाकरिता बौद्ध देशांत पाठविणे हे निश्चित केले आहे.

आपले योगदान:

या सेवाभावी समाज उद्धाराच्या कार्यात आपल्या कमाईचा विसावा हिस्सा (योग्य वाटा) देऊन वरील प्रकल्पात मुक्त हस्ते तन, मन व धनाने सहकार्य (धम्म दान) करून आपल्या जीवनात महापुण्य संपादन करावे.

देणगीसाठी:

• चेक/डी.डी./रक्कम (रोख) ‘अभिधम्मा एज्युकेशनल अँड सोशल ट्रस्ट‘ या नावाने स्वीकारले जातील.
• A/C. NO. 002010110003422 (Bank of India – Ghatkopar(W.))

संपर्क:

भदन्त बोधीशील स्थवीर: 9892656606

भवतु सब्ब मंगलं!

अभिधम्म एज्युकेशनल अँड सोशल ट्रस्टची भूमिका:

अभिधम्म एज्युकेशनल अँड सोशल ट्रस्ट या विहाराच्या व्यवस्थापनात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. या ट्रस्टद्वारे विविध शैक्षणिक आणि सामाजिक उपक्रम राबवले जातात, ज्यामुळे विहाराला केवळ धार्मिक स्थळ न ठेवता, एक सामाजिक केंद्र म्हणून विकसित केले जाते.

• शैक्षणिक उपक्रम: ट्रस्टद्वारे विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक मार्गदर्शन, स्पर्धा परीक्षांसाठी मार्गदर्शन आणि शिष्यवृत्ती योजना राबवल्या जातात.
• सामाजिक उपक्रम: गरजू लोकांना मदत करण्यासाठी अन्नदान, कपडे वाटप, आरोग्य तपासणी शिबिरे आणि रक्तदान शिबिरे आयोजित केली जातात.
• जागरूकता कार्यक्रम: समाजात सामाजिक आणि आरोग्यविषयक जागरूकता निर्माण करण्यासाठी विविध कार्यक्रम आयोजित केले जातात.

विहारातील वातावरण:

विहार परिसरात प्रवेश केल्यावर एक वेगळीच शांतता जाणवते. विहाराची वास्तुकला साधी पण आकर्षक आहे. विहारातील शांत आणि प्रसन्न वातावरण मनाला शांती देते. येथे ध्यानधारणा केल्याने मानसिक ताण कमी होतो आणि आध्यात्मिक अनुभव मिळतो.

विहारातील उपक्रम:

राजगृह महाबोधी विहारात अनेक सामाजिक आणि धार्मिक उपक्रम राबवले जातात.

• नियमित प्रवचने आणि धार्मिक चर्चा आयोजित केल्या जातात, ज्यात बौद्ध धर्माच्या शिकवणींवर मार्गदर्शन केले जाते.
• ध्यानधारणा आणि विपश्यना शिबिरे आयोजित केली जातात, ज्यामुळे मानसिक शांती मिळते.
• सामाजिक उपक्रम जसे की रक्तदान शिबिरे, आरोग्य तपासणी शिबिरे आणि शैक्षणिक मार्गदर्शन आयोजित केले जातात.
• गरजू लोकांना मदत करण्यासाठी अन्नदान आणि कपडे वाटप केले जाते.
• विविध बौद्ध सण आणि उत्सव येथे साजरे केले जातात.

विहाराला भेट देण्याची माहिती:

• पत्ता: राजगृह महाबोधी विहार, आनंद नगर, तानसा पाईपलाईन रोड, भांडुप पश्चिम, मुंबई – 400078
• जवळचे रेल्वे स्टेशन: भांडुप पश्चिम

विहाराला भेट देण्याचा अनुभव:

राजगृह महाबोधी विहाराला भेट दिल्यावर तुम्हाला एक वेगळाच अनुभव मिळेल. शहराच्या गजबजाटापासून दूर, शांत आणि आध्यात्मिक वातावरणात तुम्ही काही वेळ घालवू शकता. येथे ध्यानधारणा आणि प्रार्थना करून तुम्हाला मानसिक शांती मिळेल. हे विहार केवळ धार्मिक स्थळ नाही, तर ते अभिधम्म एज्युकेशनल अँड सोशल ट्रस्टद्वारे संचालित एक सामाजिक केंद्रही आहे, जिथे गरजू लोकांना मदत केली जाते आणि शैक्षणिक मार्गदर्शन केले जाते.

मुंबईतील भांडुप पश्चिम येथील राजगृह महाबोधी विहार हे शांतता आणि अध्यात्माचा अनुभव घेण्यासाठी एक उत्तम ठिकाण आहे. येथे भेट दिल्यावर तुम्हाला नक्कीच समाधान मिळेल. अभिधम्म एज्युकेशनल अँड सोशल ट्रस्टच्या माध्यमातून येथे केवळ धार्मिकच नव्हे, तर सामाजिक आणि शैक्षणिक कार्यही केले जाते, ज्यामुळे हे विहार समाजासाठी एक महत्त्वाचे केंद्र बनले आहे.